'Beoordeling over alcoholslot moet bij rechter liggen, niet bij CBR' (update)

dinsdag 08 april 2014

De ANWB vindt dat een rechter moet beoordelen of iemand een alcoholslot krijgt, niet het CBR. Het alcoholslot is immers een zware maatregel met enorme gevolgen – zowel zakelijk als privé. Ook advocaten pleiten ervoor om het alcoholslot onder het strafrecht te laten vallen.

Werk voor de rechter

"Het alcoholslot is een geschikte maatregel voor de notoire overtreder, mits er kans is op gedragsverbetering, maar voor mensen die eenmalig de fout zijn ingegaan is het een erg heftige maatregel", aldus Maarten Ligt van de ANWB. "Een rechter kan voor specifieke kwesties goed afwegen welke straf passend is. De geschiedenis van de overtreder kan daarbij meewegen."

Advocaten pleiten ervoor om het alcoholslot onder het strafrecht te laten vallen. Nu bepaalt het CBR wie een alcoholslot krijgt. Maar het is een strafmaatregel en daarom zou een rechter zich erover moeten buigen en de persoonlijke omstandigheden meewegen. Annemiek van Spanje van KHDS Advocaten legt uit op BNR Nieuwsradio uit waarom dat zo belangrijk is. Klik hier om het radio-item te beluisteren.

Het alcoholslot: facts & figures

In Nederland hebben meer dan 4000 automobilisten een alcoholslot. Zijn dit stuk voor stuk notoire drinkers? Zeker niet! Eén overtreding is genoeg om 2 jaar veroordeeld te worden tot blazen-voor-je-start.

• Het alcoholslotprogramma (ASP) is op 1 december 2011 ingevoerd om het aantal verkeersdoden door drank terug te dringen.

• Bij een promillage tussen 1,3 (beginnend bestuurders 1,0) en 1,8 krijg je het ASP opgelegd.

• Deelname aan het programma duurt minimaal twee jaar.

• Op 13 februari 2013 was 8200 bestuurders een ASP opgelegd. Op dat moment hadden 4200 mensen een alcoholslot in hun auto.

Het alcoholslot, het verhaal er achter

Rosa* (42) heeft haar lesje geleerd. In juli 2012 reed ze met een BOB naar huis. Alleen, de BOB had ook gedronken. Ze werden aangehouden, de ‘BOB’ ging mee naar het bureau, Rosa bleef achter met auto en autosleutels. “Ik wilde zo snel mogelijk naar huis. Het kwam niet in me op om een taxi te bellen, dus ik besloot te rijden.” Bijna thuis werd ze aangehouden, met zes wijntjes op. Ze kreeg een werkstraf van veertig uur en een alcoholslot voor de duur van twee jaar opgelegd. “Het alcoholslot heeft me ontzettend veel geld gekost en gedoe opgeleverd, maar het goede is dat je echt nóóit meer drinkt als je moet rijden. Als je dat toch doet, begrijp je het echt niet.”

Zeven biertjes

Wanneer krijg je een alcoholslot in je auto? Word je aangehouden met een promillage tussen de 1,3 en 1,8 (bij beginnend bestuurders tussen 1,0 en 1,8), wat gelijk is aan zo’n zeven biertjes, dan legt het CBR je het alcoholslotprogramma (ASP) op. Dit programma duurt minimaal twee jaar. Deelnemers moeten voor zo’n 4000 euro (voor eigen rekening) een alcoholslot in hun auto laten inbouwen en doen verplicht mee aan een cursus. Ook krijg je een aangepast rijbewijs en mag je alleen rijden in die ene auto met jouw alcoholslot. Om die te starten, moet je eerst blazen. Heb je gedronken, dan start de auto niet. Eenmaal op weg volgen een of meer hertesten. Dat betekent: aan de kant en nog een keer blazen om verder te mogen rijden. “Het raakt je hele gezin”, zegt Ruud (51): “Vertel thuis maar eens dat het spaargeld opgaat aan een alcoholslot in plaats van de vakantie.” Het slot leverde hem nog meer ellende op, want hij raakte zijn baan kwijt. Toch gelooft Ruud in de maatregel. “Een fikse boete heeft absoluut niet hetzelfde effect, dat is maar geld en bovendien eenmalig. De cursus is confronterend en zet je aan het denken. Uiteindelijk ben ik helemaal met drinken gestopt, ook nu het slot niet meer in mijn auto zit.”

Nuttig

Ook Rosa vond de cursus nuttig: “Je deelt ervaringen met mensen die in hetzelfde schuitje zitten en je wordt met je neus op de feiten gedrukt. Ik heb er veel van geleerd en ga nu zelf voorlichting geven over rijden onder invloed en het alcoholslot.”
Harry Rienmeijer is trainer: “Het is opvallend dat verschillende deelnemers zelf ook iets willen doen. Het motivatieprogramma is er om de deelnemers te ondersteunen, niet om ze te veroordelen. Daarnaast proberen we ze zo goed mogelijk te informeren over wat alcohol met je doet. Denk aan de tijd die het je lichaam kost om een glas alcohol af te breken, daar bestaan veel misverstanden over. Wij leren de mensen dat ze zeker 1,5 uur per glas moeten rekenen. Dat kan dus betekenen dat je de ochtend na een avondje stappen nog steeds geen auto mag rijden.”

Zware maatregel

Er is ook kritiek. “Van een vette boete had ik mijn lesje ook geleerd”, zegt Sharon. Ze is 21 jaar en verwachtte in eerste instantie alleen een boete. “Die wilde ik zelf betalen, maar de kosten voor het alcoholslot zijn zo hoog dat ik mijn ouders om geld moest vragen en dat vind ik heel erg. Ik weet dat ik helemaal fout zat, maar dit is wel een erg zware maatregel.”
Een ander bezwaar is dat het slot soms verkeerde resultaten geeft, met name bij de hertest. Jaap* (48): “Ik heb verschillende foutieve hertesten gehad, waardoor ik niet verder kon rijden, terwijl ik echt niet drink als ik ga rijden, ik zou wel gek zijn.”
Een ander punt dat Jaap stoort is dat de bediening van het slot veel aandacht vraagt. “Je mag niet facebooken in de auto, want dat leidt af, maar weet je wel hoeveel dat alcoholslot afleidt?” Als alles naar behoren zou werken, vindt hij het alcoholslot een goede maatregel voor notoire drinkers. De zogenoemde first offenders zouden wat hem betreft voorwaardelijk een alcoholslot opgelegd moeten krijgen. Het doel van het alcoholslot is om het aantal verkeersdoden naar beneden te brengen: vijf á zes minder doden per jaar.
Of het programma dat effect heeft, valt nog niet te zeggen, maar dat het effect heeft op de afzonderlijke deelnemers lijkt duidelijk. Daarnaast werkt het slot vast ook preventief: wie wil er nou twee jaar met een alcoholslot rondrijden?

* De namen van Rosa en Jaap zijn om redenen van privacy gefingeerd.

Bronnen: ANWB Kampioen / BNR Nieuwsradio