Onderzoek naar gedrag van automobilisten op kruispunten
Als de voorrangssituatie duidelijk is geregeld en aangegeven, nemen automobilisten eerder en meer snelheid terug voor fietsers die mogelijk gaan oversteken. Het weghalen van voorrangstekens leidt tot minder duidelijkheid over de voorrangssituatie en tot meer onveiligheid voor fietsers. Dit blijkt uit een SWOV-onderzoek.
— Advertentie —
Het aandeel fietsers onder verkeersdoden neemt toe, terwijl steeds meer fietsers ernstig gewond raken. Vaak zijn fietsdoden het gevolg van botsingen met auto’s. Het aantal fietsers dat gewond raakt als gevolg van een botsing met een motorvoertuig is ook aanzienlijk. Het aantal ernstig gewonde fietsers is in deze periode gestegen met zo’n 2,5% per jaar.
Ongevallen waarbij motorvoertuigen betrokken zijn leiden tot ernstiger verwondingen bij fietsers dan ongevallen waar géén motorvoertuigen bij betrokken zijn.
De interactie met gemotoriseerd verkeer is voor fietsers kortom bijzonder risicovol.
Bij de vorming van verkeers(veiligheids)beleid en de inrichting van de wegomgeving worden regelmatig aannamen gedaan over de interactie tussen gemotoriseerd verkeer en kwetsbaardere verkeersdeelnemers.
Zo wordt gesteld dat de gemotoriseerde weggebruiker zich verantwoordelijk moet voelen voor kwetsbare verkeersdeelnemers zoals voetgangers, fietsers en ouderen.
Ook wordt wel aangenomen dat het weghalen van borden, wegmarkeringen, verkeerslichten en zebrapaden en het aanbrengen van alternatieve bestrating ervoor kunnen zorgen dat verkeersdeelnemers voorzichtiger en alerter tegenover elkaar zullen zijn.
Het is nog maar weinig stelselmatig onderzocht of deze aannamen terecht zijn en overeenkomen met de praktijk.
Een beter inzicht in de wijze waarop automobilisten met kwetsbare verkeersdeelnemers zoals fietsers omgaan, en welke factoren daarop van invloed zijn, kan de verkeersveiligheid daarom helpen verbeteren. De SWOV (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) heeft hier nu onderzoek naar gedaan. (Lees hier het volledige SWOV-rapport: http://www.swov.nl/rapport/R-2013-11.pdf)
Conclusies onderzoek
Uit het SWOV-onderzoek zijn de volgende conclusies naar voren gekomen:
1. Automobilisten gaan op kruispunten anders om met fietsers dan met andere auto’s. Als de voorrangssituatie bij een limiet van 50 km/uur duidelijk is geregeld en aangegeven, heeft dat een positief effect op het snelheidsgedrag van automobilisten jegens fietsers: zij nemen dan eerder en sterker hun snelheid terug.
2. Ook minderen ze sterker vaart voor fietsers die geen voorrang hebben dan voor automobilisten die geen voorrang hebben. Dit gaat gepaard met een hogere inschatting van de kans dat deze fietsers (méér dan automobilisten zonder voorrang) tóch zullen oversteken, en met onzekerheid over het gedrag van de fietser.
Aanbevelingen van de SWOV
Hoe kunnen we er volgens de SWOV voor zorgen dat fietsers – kwetsbare verkeersdeelnemers – minder vaak slachtoffer worden van botsingen met auto’s op kruispunten?
a. Zorg bij kruispunten met een limiet van 50 km/uur waar gemotoriseerd verkeer en kwetsbare verkeersdeelnemers elkaar treffen, voor duidelijk geregelde en duidelijk aangegeven voorrangssituaties.
b. Ga bij het formuleren van maatregelen en beleid niet uit van het verantwoordelijkheidsgevoel van automobilisten ten opzicht van meer kwetsbare verkeersdeelnemers.
c. Een belangrijke vervolgstap is om de resultaten van dit experimentele vragenlijstonderzoek te bevestigen met simulatoronderzoek. Ook kan de huidige onderzoeksmethode toegepast worden bij onderzoek naar interacties tussen automobilisten en andere kwetsbare verkeersdeelnemers, zoals motorrijders. Ten slotte kan in vervolgonderzoek worden onderzocht of en hoe fietsers zich voorspelbaarder kunnen gaan gedragen.
Bron: SWOV