Rechters laken gijzeling van wanbetaler verkeersboete door justitie

maandag 24 februari 2014

Rechters willen dat mensen die hun verkeersboetes echt niet kunnen betalen, niet langer in een cel belanden. Ze scherpen de regels aan voor het toewijzen van deze maatregel, een gijzeling in opdracht van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB).

Het CJIB vroeg kantonrechters vorig jaar 37.000 keer om zo'n gijzeling, vanwege onbetaalde verkeersboetes. Wie niet betaalt, komt als het verzoek wordt ingewilligd in de cel terecht, zonder dat de schulden komen te vervallen.

Onterecht achter de tralies

Eerder kraakten advocaten en de politiek die gang van zaken al. Zij zeggen dat ook schuldenaars die echt niet kunnen betalen, in de gevangenis belanden, terwijl de gijzeling alleen is bedoeld om mensen aan te pakken die de portemonnee niet willen trekken. Nu hebben ook rechters er genoeg van, dat mensen om openstaande verkeersboetes onterecht achter de tralies terecht kunnen komen.

Frits Bakker, voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak: “Het is heel vervelend als er mensen zijn gegijzeld die echt niet kunnen betalen. Er moet aantoonbaar sprake zijn van onwil, niet van onmacht.”

Duidelijke dossiers

Rechters in Breda, Den Haag en Amsterdam hebben aan de Raad voor de Rechtspraak laten weten zich zorgen te maken. In Amsterdam is al afgesproken duidelijker dossiers van het Openbaar Ministerie (OM) te eisen, waaruit blijkt hoe de schuldenaar er financieel voorstaat. Nu blijft dat nog te vaak onduidelijk.

Doordat 80 procent van de schuldenaars niet komt opdagen bij zittingen, bijvoorbeeld omdat de financiële chaos hen boven het hoofd is gegroeid, is de informatie van het OM echter wel cruciaal. Volgens de afspraken tussen de rechters worden gijzelingsverzoeken in de toekomst bij twijfel afgewezen.

Onderkant van de samenleving

Dat zou lucht kunnen bieden aan de bonte stoet mensen die voorbijtrekken aan de kantonrechters die de gijzelingsverzoeken behandelen. Het gaat om mensen die afkomstig zijn uit 'de onderkant van de samenleving', zegt Bakker. “Dit zijn niet de mensen met aangeharkte tuintjes, die hun leven op orde hebben.” Zij houden hun administratie niet bij, of steken hun kop in het zand vanwege schulden die zich opstapelen. Maar zelfs degenen die actie ondernemen en proberen een betalingsregeling te treffen, weten lang niet altijd succes te behalen door contact op te nemen met het CJIB. Dat is bepaald niet scheutig met het aanbieden van regelingen, weten ook schuldhulpverleners. Ondertussen worden boetes rap verhoogd als betaling uitblijft, tot het tijd is voor het ultieme dwangmiddel: de gijzeling.

Niet ongestraft wegkomen

Door in de toekomst meer gedegen dossiers van het OM te eisen, hoopt de Raad voor de Rechtspraak te voorkomen dat mensen die tot hun nek aan in de schulden zitten, in de gevangenis belanden wegens een gijzeling. Dat betekent niet dat zij ongestraft weg moeten kunnen komen met het maken van verkeersovertredingen, benadrukt Bakker. “Voor een bedrijf als Wehkamp is het een optie op een gegeven moment uitstaande rekeningen af te schrijven. Het kan niet zo zijn dat het CJIB dat ook doet.”

Het OM laat weten bij een vordering tot gijzeling altijd te kijken of iemand niet in de schuldsanering zit of in staat van faillissement verkeert. Dat er toch mensen voor de rechter verschijnen die in de schuldsanering zitten, komt volgens officier Meint Geerds doordat ze ná zo'n vordering nog dieper in de problemen zijn gekomen.

Het OM en het CJIB onderzoeken op dit moment hoe het best kan worden gehandeld ten opzichte van de groep die een boete écht niet kan betalen.

Bron: AD