Wie moet de zelfrijdende auto sparen? De bejaarde of het kind?
Nu de autonoom rijdende auto’s in ontwikkeling zijn en het steeds duidelijker wordt dat ze er echt gaan komen, moeten we stil staan bij de regels die geprogrammeerd moeten worden in de auto. Daar komen ook ethische dilemma’s bij kijken: Als er een zelfrijdende auto komt aanrijden en er loopt zowel een oudere als een kind plotseling de weg op, wie moet de auto sparen?
— Advertentie —
Om dit te onderzoeken hebben onderzoekers van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) een online experiment opgezet: de Moral Machine. Bezoekers van dit platform krijgen diverse scenario’s voorgelegd, waarbij ze moeten aangeven wat de auto zou moeten beslissen. De Moral Machine varieert hierbij in veel/weinig slachtoffers, jong/oud, fit/niet fit, hoog/laag op de sociale ladder, passagier/voetganger en in mens/dier. Ook gaan de voetgangers in het ene geval door het rode licht en in het andere niet. In totaal zijn er inmiddels bijna veertig miljoen beslissingen verzameld van miljoenen mensen uit 233 verschillende landen. In die uitkomsten zitten grote verschillen.
Verschillen per land
Wel blijken de deelnemers een aantal duidelijke voorkeuren te hebben. Mensenlevens gaan in de meeste gevallen voor dierenlevens,. jong gaat voor oud en meer levens redden gaat voor minder levens redden. Er bleken ook drie grote ‘morele clusters’ te zijn: een westerse (Europa en de VS), een oostelijke (het Midden-Oosten en Azië) en een zuidelijke (Centraal- en Zuid-Amerika). De oostelijke cluster hecht bijvoorbeeld minder belang aan jonge leeftijd en de zuidelijke vindt het niet vanzelfsprekend dat mensen voor dieren gaan. Het valt ook op dat de resultaten sterk verschillen van land tot land. Zo is er in België een uitgesproken voorkeur voor het sparen van voetgangers. Wij Nederlanders geven daarentegen de voorkeur aan het sparen van wie zich aan de regels houdt.
Belangrijk onderzoek
Peter Werkhoven, wetenschappelijk directeur bij TNO, benadrukt in de Volkskrant het belang van het onderzoek. ‘We verwachten allemaal van een autonoom rijdende auto dat deze het veel beter doet dan wijzelf in panieksituaties. Het is dan wel heel belangrijk dat je vooraf goed nadenkt over de doelen die de auto moet nastreven en wat die voor ons waard zijn.’ Volgens Werkhoven kan je dat niet overlaten aan fabrikanten of individuen. ‘Dit moet de samenleving als geheel bepalen, of de overheid. Als je het aan de individuele consument overlaat, kiest hij toch voor eigenbelang.’ In de woorden van de historicus Yuval Harari: als Tesla twee modellen op de markt brengt waarbij de ene zo geprogrammeerd is dat hij de bestuurder spaart en de ander niet, dan kiest iedereen toch voor het model Tesla Egoïst en niet voor Tesla Altruïst.